Άφησε το παιδί να βαρεθεί

Νομίζω πως όταν είχα τα παιδιά μου μικρά, ο φόβος μου ήταν μήπως βαρεθούν, μέσα ή έξω από το σπίτι. Μέχρι που έγραψα το παρακάτω άρθρο, για το περιοδικό Παιδί και Νέοι Γονείς αν θυμάμαι καλά, και άλλαξα εντελώς προσέγγιση, ακολουθώντας τις συμβουλές της Άννας Μαρίας. Και σήμερα, τις εφαρμόζω και στον εαυτό μου αφού έχω πια αναγνωρίσει τα καλά της βαρεμάρας (ανίας, για να το πω πιο κομψά).

Σε φιλώ,

Ελένη

Βαριέμαι σου λέω!

ΑΣ ΒΑΡΕΘΕΙ!

Σχολείο, κολυμβητήριο, μπάσκετ, ρυθμική, αγγλικά, γαλλικά, ωδείο αλλά και παιδότοπος και ζωγραφική… πολλά παιδιά σήμερα έχουν ένα υπερ-πλήρες ωράριο που δεν τους αφήνει λεπτό για ελεύθερο παιχνίδι, για να βαρεθούν. Κι όμως το να βαρεθεί ένα παιδί δεν είναι απαραίτητα κακό!Σύμφωνα με τους ειδικούς, συχνά πίσω απ’ αυτό κρύβεται ένα άγχος των γονιών, να είναι το παιδί συνεχώς απασχολημένο, να μη βαριέται, κι απ’ την άλλη πλευρά, να μην «κολλήσει» στην τηλεόραση ή στον υπολογιστή του. Ωστόσο, το να βαρεθεί ένα παιδί, να αναγκαστεί να βρει τρόπους να περάσει καλά και να απασχολήσει μόνο του τον εαυτό του είναι κι αυτό ένα μέρος της διαδικασίας της υγιούς ψυχοσυναισθηματικής ανάπτυξης. Ζήτω, λοιπόν, στις στιγμές της «βαρεμάρας» μέσα σ’ έναν κόσμο γεμάτο άγχος και τρέξιμο!

Ας βαρεθεί – του κάνει καλό

«Μαμά, βαρέθηκα!» Πειράζει; Όχι, δεν πειράζει! Σίγουρα είναι καλό να φροντίζουμε να γεμίζουμε δημιουργικά το χρόνο των παιδιών μας, να τους οργανώνουμε παιχνίδια, να πηγαίνουμε στα πάρκα και τους παιδότοπους για να παίξουν, στον ζωολογικό κήπο, στη χορωδία, στη ζωγραφική και στο θεατρικό παιχνίδι, στη δημιουργική απασχόληση ενός μουσείου… Είναι όμως εξίσου καλό –και απαραίτητο- να μάθουμε να επιτρέπουμε στα παιδιά μας να βρίσκουν από μόνα τους τρόπους να απασχοληθούν, να χαλαρώνουν στον ελεύθερο χρόνο τους, να «ρίχνουν» τους ρυθμούς που τους έχει επιβάλει το σχολείο, να μην νιώθουμε υποχρεωμένοι να μεταμορφώνουμε κάθε ελεύθερη στιγμή σε κάτι «χρήσιμο» ή «μορφωτικό». 

Είναι αλήθεια πως η φρασούλα «μαμά, βαριέμαι» μπορεί να λυγίσει και να προκαλέσει εκνευρισμό και στην πιο ζεν μαμά! Κι όμως δεν υπάρχει λόγος να εκνευριζόμαστε ούτε να αγχωνόμαστε αν το παιδί μας δεν έχει τι να κάνει και γυρίζει στο σπίτι «σαν την άδικη κατάρα»! Το να βαριέται το καμάρι μας που και που δεν του κάνει καθόλου κακό, το αντίθετο μάλιστα. Μέσα από την απουσία δομημένης απασχόλησης το μυαλό του βρίσκει το χρόνο να επεξεργαστεί και να παρατηρήσει το περιβάλλον και τους ανθρώπους γύρω του, να ταξιδέψει στον κόσμο της φαντασίας, να δημιουργήσει εικόνες, να βρει έναν μοναδικό τρόπο να διασκεδάσει τον εαυτό του. Κι όπως μας συμβουλεύουν οι ειδικοί, ο ελεύθερος χρόνος και το ελεύθερο παιχνίδι είναι ένας ιδανικός τρόπος για να μην δημιουργούμε παιδιά παθητικά και που θα εξαρτώνται από εμάς, ή τους άλλους ανθρώπους γύρω τους τώρα ή στο μέλλον, για να περάσουν καλά, για να βρουν κάτι ενδιαφέρον με το οποίο ασχοληθούν.

Ο φόβος της «βαρεμάρας»

Ωστόσο, το βλέπουμε και το ζούμε καθημερινά. Οι περισσότεροι γονείς, είτε έχουμε νήπια είτε εφήβους, κυριευόμαστε από το φόβο ή το άγχος μήπως τα παιδιά μας δεν έχουν τι να κάνουν, μήπως βαρεθούν και προσπαθούμε να γεμίζουμε και να τα κρατάμε απασχολημένα κάθε στιγμή του ελεύθερου χρόνου τους: απ’ τα παιδικά πάρτι με τους κλόουν και τους ταχυδακτυλουργούς μέχρι τις μέρες των διακοπών και στις αργίες. Ακόμη και μέσα στο αυτοκίνητο, στην ταβέρνα ή στην αναμονή για τον οδοντίατρο παίρνουμε μαζί μας ένα βιβλίο, ένα παιχνίδι, χρώματα και ζωγραφικές (ή ένα φορητό cd playrer ή το ipad οι πιο κολλημένοι με την τεχνολογία!) προκειμένου να μη βαρεθεί το παιδί μας. Και γιατί μας πιάνει φόβος στη σκέψη να βαρεθεί; Εφόσον ένα παιδί δεν έχει μάθει να διαχειρίζεται την έλλειψη δραστηριότητας και την ανία, εκείνη την ώρα μπορεί να αντιδράσει με νεύρα, με υπερ-δραστηριότητα, με γκρίνια… με όλα αυτά που θέλουμε να αποφύγουμε!

 Αγχώνομαι, αγχώνεσαι, αγχωνόμαστε…

«Το υπερφορτωμένο πρόγραμμα, οι πολλές δραστηριότητες των παιδιών μας, συχνά αποτελούν τον καθρέφτη του ξέφρενου ρυθμού της δικής μας πραγματικότητας» επισημαίνει η ψυχολόγος Άννα Μαρία Κυριακοπούλου. Κι όταν υπάρχει ελεύθερος χρόνος, όπως για παράδειγμα οι σχολικές διακοπές; Γιατί κάποιοι γονείς νιώθουμε ότι κι αυτόν ακόμη πρέπει να τον προγραμματίσουμε, να τον γεμίσουμε μ’ ένα σωρό δραστηριότητες ώστε να είναι αποδοτικός; «Προτού σπεύσουμε να απαντήσουμε πως στην εποχή μας δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο, ας σκεφτούμε πως το άγχος με όλα τα αρνητικά συμπτώματα που το συνοδεύουν, δεν αφορά μόνο τους ενήλικες. Προτού αρχίσουμε να αναζητάμε τα συμπτώματα του άγχους στα παιδιά μας καλό είναι να μάθουμε να τα ακούμε, αφού πολλές φορές τα παιδιά μάς το λένε ξεκάθαρα και επαναλαμβανόμενα ότι έχουν κουραστεί, ότι βαριούνται να πάνε στο μάθημα, ότι δεν προλαβαίνουν να διαβάσουν! Και αν αδιαφορήσουμε, αν δεν αντιληφθούμε την ανάγκη τους, το επόμενο στάδιο μπορεί να είναι να βρεθεί το παιδί σε ένα στάδιο αρνητισμού για το σχολείο, για το διάβασμα, για τις δραστηριότητές του. Και ίσως τότε συνειδητοποιήσουμε πως πρέπει να προσφέρουμε στο παιδί ελεύθερο χρόνο με κάθε «κόστος» κι ας κάθεται «άπραγο» στο σπίτι, κι ας πάει και κάποιες φορές αδιάβαστο στο σχολείο! Τέλος είναι βασικό να μην ξεχνάμε πως τα παιδιά μας δυσκολεύονται να πουν «όχι», να ξεφύγουν από τον τρόπο της ζωής που επιλέγουμε γι’ αυτά, έστω κι αν με το υπερβολικό μας ενδιαφέρον δεν τους αφήνουμε το χώρο και την επιλογή να ζήσουν την παιδική τους ηλικία» επισημαίνει η ψυχολόγος.